دولت ایران و نمایشگاه کاریکاتور هولوکاست ۲۰۱۶
در سال ۲۰۱۵، دو سازمان فرهنگی ایران، خبر دومین مسابقه‌ی کاریکاتور هولوکاست را منتشر و اعلام کردند که انتظار می‌رود آثار کاریکاتوریست‌هایی از ده‌ها کشور به دست آنها برسد. بیش از۱۵۰ کاریکاتور پذیرفته شده در این رقابت، از ۱۴ مه ۲۰۱۶ در تهران به نمایش گذاشته می‌شود. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه‌ی ایران، در آوریل ۲۰۱۶ در جریان مصاحبه‌ای که در نیویورکر منتشر شد، با اشاره به اینکه این مسابقه از پشتیبانی و تأیید دولت برخودار نبوده و برای برپایی آن نیاز به هیچ مجوز رسمی نیست، دولت را از دخالت در آن مبری دانست. موزه، با صدور بیانیه‌ای در ۲۹ آوریل ۲۰۱۶، این ادعاها را زیر سوال برد و از ظریف و رئیس جمهور روحانی خواست که این مسابقه را محکوم کنند.
در زیر اطلاعاتی مشروح، بر گرفته از منابع رسانه‌ای ایران، درباره این مسابقه و ارتباط آن با دولت ایران ارائه می‌شود.
نمایشگاه کاریکاتور هولوکاست، در روز ۱۴ مه گشایش می‌یابد.
دومین نمایشگاه کاریکاتور هولوکاست ایران، با حمایت «سازمان هنری رسانه‌ای اوج» و «مرکز فرهنگی سرچشمه»، که سازمان‌های فرهنگی را در ایران رسمأ حمایت می‌کنند برگزار شد.
خبر فراخوان کاریکاتور در سال ۲۰۱۵ اعلام و نمایشگاه کاریکاتورهای رسیده از سراسر دنیا، روز ۱۴ مه ۲۰۱۶ بازگشایی شد. این نمایشگاه در بخش هنری سازمان تبلیغات اسلامی برگزار و ۱۵۰ کاریکاتور را به نمایش گذاشت.
این نمایشگاه بخشی از دوسالانه کاریکاتور ایران است. برگزارکننده‌ی این نمایشگاه اعلام کرده است که این تاریخ به دلیل همزمانی با سالگرد صدور بیانیه‌ی استقلال دولت اسراییل انتخاب شده است.
پس از اختتامیه‌ی نمایشگاه در ۳۰ می ۲۰۱۶، بخش هنری سازمان تبلیغات اسلامی, مسئولیت نمایش آثار را در مرکز چند استان دیگر بر عهده گرفت. سازمان تبلیغات اسلامی، به صورت کامل توسط دولت حمایت مالی می‌شود و ریاست آن توسط رهبر، آیت‌الله علی خامنه‌ای انتخاب می‌شود. مضاف بر این نمایشگاه‌ها، برگزار‌کننده‌ها، یک بروشور ۱۰ صفحه‌ای با منتخب آثار منتشر و در سطح کشور پخش کردند و از مردم خواستند تا در ۲۵ لغت واکنش خود را نسبت به آنها بنویسند. برندگان مسابقه‌ی مقاله‌نویسی، برنده‌ی سفر به مشهد، آرامگاه امام رضا، امام هشتم شیعیان خواهند بود.
برگزارکنندگان نمایشگاه از حمایت مالی و معنوی دولت برخوردارند.
سازمان‌های که با این مسابقه همکاری کردند، از حمایت منابع رسمی ایران برخوردار بودند.
- سازمان هنری رسانه‌ای اوج: رمضان شریف، سخنگوی روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در پاسخ به سوالی درباره رابطه‌ی موسسه اوج با سپاه پاسداران اظهار کرد که اوج از «همکاری و حمایت تنگاتنگ» سپاه پاسداران، از جمله حمایت مالی، برخوردار است.
- مرکز فرهنگی سرچشمه: در وب سایت این مرکز آمده است که این مرکز بودجه‌ی خود را از سازمان تبلیغات اسلامی دریافت می‌کند که خود سازمان تبلیغات، بودجه‌اش را سالانه با تصویب مجلس، از دولت می‌گیرد.
کاریکاتورها در سازمان تبلیغات اسلامی، در قالب بخشی از دوسالانه‌ی کاریکاتور، که با بودجه و حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود، به نمایش گذاشته شد. این تمهیدات، با نقش دولت ایران در مسابقه‌ی پیشین کاریکاتور هولوکاست که در سال ۲۰۰۶ برگزار شد، همخوانی دارد. مسابقه‌ی ۲۰۰۶ با حمایت خانه‌ی کاریکاتور ایران برگزار شد. این موسسه از حمایت مالی شهرداری تهران و روزنامه‌ی همشهری، که نشریه‌ی رسمی شهرداری تهران است، برخوردار است. (در ایران، شهرداری‌ها به دولت ملی وابسته هستند و شهردارها به طور مستقل انتخاب نمی‌شوند). کاریکاتورها در مرکز فرهنگی و هنری صبا، که بخشی از موسسه‌ی دولتی آکادمی هنر ایرانیان است، به نمایش گذاشته شد. رئیس جمهوری وقت، احمدی نژاد، در مراسم اختتامیه این مسابقه سخنرانی کرد.
برگزار شدن چنین مسابقه ای بدون حمایت دولت ممکن نیست.
پس از مصاحبه‌ی ظریف، وزیر امور خارجه با مجله‌ی نیویورکر، سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهارات وزیر امور خارجه را زیر سوال برد و تاکید کرد که این وزارت خانه، از هر برنامه‌ای که "مردم را با واقعیت هولوکاست آشنا کند"، پشتیبانی می کند. سخنگوی مسابقه نیز تاکید کرد که در زمینه‌ی برگزاری این مسابقه، با وزارت ارشاد همکاری می کنند. این با وضعیت عمومی در ایران همخوانی دارد: برگزار شدن رویدادهای فرهنگی مانند این، مستلزم کسب مجوز و حمایت دولتی است.
پس از مصاحبه‌ی ظریف، وزیر امور خارجه، مسعود شجاعی طباطبایی، سخنگوی اصلی مسابقه اظهار کرد که ظریف به این مسابقه دعوت نشده است. سه ماه بعد از پایان نمایشگاه هولوکاست، ظریف در مجلس شورای اسلامی در ارتباط با موضع منفی‌اش درمورد نمایشگاه و مسابقه‌ی هولوکاست بازخواست شد. وی پاسخ داد که " من همیشه معتقد بوده‌ام که این موضع [انکار هولوکاست] هیچ سودی برای جمهوری اسلامی ندارد…..و این نمایشگاه بدون هیچ هماهنگی با وزارت امور خارجه برپا شده است. من گفتم که این اقدام دولت نیوده و من در آن حضور نخواهم داشت. این نماشگاه کار یک سازمان غیر دولتی بود و نیازی به حضور مقامات دولتی نبود.
جوایز، تبلیغات و اقدامات بعد
برنده‌ی نخست مسابقه، عبدالله درکائویی از مراکش ومسعود شجاعی طباطبائی، مدیر اجرائی، داور و یکی از برندگان جایزه‌ی مسابفه‌ی کاریکاتور بود. جایزه‌ها بالغ بر ۵۰،۰۰۰ دلار می‌رسید. شش جایزه به کاریکاتوریست‌های ایرانی، دو جایزه به برزیلی‌ها، دو جایزه به کاریکاتوریست‌های اندونزی، دو جایزه به فرانسوی‌ها و ترکیه، مراکش، هند و پرتقال، هر کدام یک جایزه تعلق گرفته شد. مجید ملانوروزی، مدیر موزه‌ی هنرهای معاصر تهران و سرپرست بخش هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از مقاماتی بود که در مراسم اهدای جوایز در تاریخ ۳۱ مه ۲۰۱۶ شرکت داشت.
مؤسسات نظامی و اطلاعاتی، مهمترین حامیان این مسابقه و نمایشگاه بودند. برای مثال، بیشترین تبلیغات در راستای مسابقه و نمایشگاه توسط آژانس‌های خبری تسنیم و فارس منتشر شد که هر دو توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدیریت می‌شوند. تعداد شرکت کنندگان هیچ یک از نمایشگاه‌ها اعلام نشده است.
